نوشتن مقاله یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید به عنوان یک دانشجو یا استاد در فضای آکادمیک و تخصصی رشته خودتان انجام بدهید.

چطور می‌توان دانشجوی مقطع کارشناسی‌ارشد بود و از مقاله‌نوشتن خبر نداشت. چطور می‌توان استادی خبره بود و روش‌های درست مقاله‌نویسی را بلد نبود؟

شما به عنوان یک دانشجو یا فردی که در زمینه علم و پژوهش در حال فعالیت است باید حتما با مقاله‌نویسی و پیچ‌وخم‌های چاپ مقاله آشنا باشید.

مقالات از نقطه‌نظرات مختلف به طبقه‌بندی‌های گوناگونی تقسیم می شوند. برای پذیرش در هر ژورنال یا کنفرانسی هم باید کاملا اصول نگارش و فرمت لازم برای انتشار را بدانید و بشناسید. همیشه هم چاپ مقالات فقط با نگارش درست و رعایت نکات علمی میسر نمی‌شود، گاهی هم باید دست‌به‌جیب شوید و برای چاپ مقالات‌تان بعد از پذیرش‌شان هزینه کنید.

برای اینکه بیشتر با مقوله مقاله‌نویسی، هزینه‌های آن و نکات مرتبط دیگرش آشنا شوید، این مقاله را تا انتها بخوانید و با ما همراه باشید.

روند کلی چاپ مقاله

همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، مقالات و مجلات با دسته‌بندی‌های مختلف به گروه‌های گوناگونی تقسیم‌بندی می‌شوند. برای اینکه در یکی از این بسترها مقاله بنویسید و آن را چاپ کنید باید بدانید که روند مقاله‌نویسی به چه ترتیب است و چه انواعی از مقاله وجود دارد.

اهداف گوناگونی پشت نگارش مقالات وجود دارد. برای مثال، دانشجویان برای اینکه سطح علمی خود را ارتقا بدهند و بتوانند از پایان‌نامه‌های خود در دوره‌های کارشناسی‌ارشد و دکتری نمرات خوبی بگیرند و کارشان را تمام و کمال به دانشگاه ارائه دهند، باید مقالاتی را در زمینه رشته تحصیلی‌شان آماده کنند.

لازم است که این مقالات دست‌اول باشد و از سوی خودشان به نگارش درآمده باشند. پس دانشجو نیاز دارد که موضوعی ناب و تازه را در حیطه رشته تخصصی‌اش پیدا کند و با پژوهش‌هایی که درباره آن انجام می‌دهد به نتیجه‌ای جدید و قابل‌تأمل دست پیدا کند و دست به نگارش مقاله بزند.

این مقالات می‌توانند در قالب ارائه دستاوردی کاملا جدید باشند. دستاوردهایی که در آزمایشگاه‌ها به آن رسیده‌اند یا می‌توانند مجموعه‌ای از مقالات قبلی را مرور کرده باشند و اطلاعات مرتبط با آنها را به طور منسجم ارائه کنند.

مقالات انواع مختلفی دارند. پس بعد از اینکه نوع مقاله از سوی دانشجو مشخص شد، باید به سرغ نگارش آن برود. نگارش هم مبحث بسیار مهمی است. لازم است، نگارش طوری باشد که محتوای مقاله به درستی و به شیوایی در اختیار مخاطب قرار بگیرد و بتواند به راحتی پیام خود را به او منتقل کند.

برای اینکه مقاله‌نویس بتواند مقاله‌اش را به این نقطه برساند، نیاز به ویراستاری‌کردن تخصصی متن خود دارد. ویرایش تخصصی هم کار هر کسی نیست. یعنی باید ویرایش را بلد باشید تا امکان ایجاد اصلاحات مناسب روی متن‌تان میسر شود.

ویراستاری دارای سطوح مختلفی است. مثلا باید ضمن آگاهی از شیوه درست‌کردن ظاهر متن از نظر بندها و پاراگراف‌ها، تصحیح رسم‌الخط کلمات و فونت و پیاده‌سازی نکات درست دستوری روی کار، از نظر محتوایی هم صحیح‌بودن اصطلاحات و عبارت‌ها برای انتقال کامل پیام به خواننده را بلد باشید. اینجاست که نیاز به دخالت و ورود ویراستاران خارجی به میان می‌آید و گاهی باید از خدمات ویرایش تخصصی موسساتی مانند تز آنلاین بهره ببرید.

بعد از اینکه ویرایش صورت گرفت، امکان ارسال مقاله به مجلات مقدور می‌شود. این برای مقالات داخلی است. یعنی مقالاتی که به زبان فارسی و برای انتشار در مجلات داخلی آماده می‌شوند. اما اگر قرار باشد که مقالات خود را برای ژورنال‌های معتبر بین‌المللی خارجی ارسال کنید، اوضاع متفاوت خواهد بود و باید مقاله‌تان را به زبان انگلیسی درست و بی‌اشتباه ترجمه کنید.

پس لازم است، یا خودتان آستین‌ها را بالا بزنید و دست‌به کار شوید یا کار ترجمه اثرتان را به مترجم بسپارید؛ مترجمی که زبان انگلیسی را در سطحی عالی می‌داند و کار ویراستاری را هم به خوبی انجام می‌دهد. پس ترجمه مقاله گام بسیار مهمی است که به کمک موسسات مختلف می‌توانید از عهده آن برآیید.

یادتان باشد که قبل از اینکه دستی نهایی بر سر و روی مقالات خود بکشید باید بدانید که قرار است، آن را برای چه مجله‌ای ارسال کنید. مجلات موردنظرتان را شناسایی و انتخاب کنید. نیاز است تا حواستان به موضوعات مختلفی باشد. مثلا در نظر بگیرید که اسکوپ مجلاتی که به سراغ‌شان می‌روید با موضوع‌تان یکسان است یا خیر. این موضوع خیلی اهمیت دارد. به همین خاطر، شاید بهتر باشد تا در بخشی جداگانه از این مقاله در ادامه به آن بپردازیم:

انتخاب مجلات مناسب برای ارسال و چاپ مقالات

انتخاب مجلات مناسب برای ارسال و پذیرش بسیار مهم است. اگر بیهوده زمان و تلاش‌تان را برای ارسال مقاله به مجله‌ای به کار بگیرید که با محتوای نوشته‌شده از سوی شما هم‌خوانی ندارد، شانس و فرصت چاپ مقاله را از خود می‌گیرید.

پس نخستین نکته‌ای که در زمانی ارسال مقالات به ژورنال‌های مختلف باید در نظر داشته باشید، این است که آیا اسکوپ یا چشم‌انداز مجله مورد نظر با موضوع مقاله‌تان تناسب دارد یا خیر. اگر مجله‌ای انتخاب کنید که به موضوعاتی خارج از موضوع مقاله شما می‌پردازد، شانس پذیرش‌تان حتی در صورت عالی‌بودن محتوا هم بسیار اندک خواهد بود.

پس حواستان را جمع کنید. یکی از روش‌هایی که می‌توانید از این موضوع مطلع شوید، مراجعه به وبسایت مجله موردنظر و بررسی موضوعات مقالات قبلی آن است. توضیحاتی که درباره شیوه عملکرد مجلات در وبسایت‌شان درج می‌شود هم تا حد زیادی می‌تواند به شما درباره هم‌خوان‌بودن یا نبودن مقاله‌تان با اسکوپ مجله اطلاعات بدهد.

موضوع دیگری که در هنگام انتخاب مجله مناسب برای ارسال مقاله باید در نظر داشته باشید، طول دوره داوری کار است. یعنی باید بدانید که مجله موردنظر در چه مدت‌زمانی فرایند داوری اثرات ارسالی را انجام می‌دهد.

گاهی‌اوقات شما زمان اندکی برای گرفتن پذیرش مقالات خود دارید و باید بدانید که بعد از چند روز و هفته، نتیجه نهایی از سوی ژورنال به شما اعلام می‌شود. پس در انتخاب مجله مناسب برای ارسال مقاله خود دقیق باشید و بعد از اینکه مطمئن شدید، مجله‌ای برایتان مناسب است، با در نظر گرفتن فرمت و قالب‌های موردنظرشان، کارتان را اصلاح و ویرایش کنید و برای آنها ارسال نمایید.

سابمیت و اکسپت مقاله

بعد از انتخاب مجله مناسب و هم‌خوان‌سازی محتوای مقاله‌تان با دستورالعمل‌های نگارشی و ویرایشی آن باید دست به سابمیت یا ارسال مقاله بزنید.

با علم به اینکه چقدر زمان لازم است تا فرایند داوری مقالات‌تان طول بکشد، باید به انتظار نظر داوران و سردبیران مجلات درباره مقاله‌تان بنشینید. اولین موضوعی که در فرایند پذیرش مقالات بررسی می‌شود، هم‌خوانی موضوع مقاله با اسکوپ مجله است. اگر مجله در خصوص مباحثی فعالیت می‌کند که موضوع مطرح‌شده در مقاله‌تان را پوشش نمی‌دهد، نباید انتظار داشته باشید که اکسپت یا پذیرش را دریافت کنید.

این نخستین گامی است که از سوی داوران و سردبیران مجلات برای انتخاب مقالات صورت می‌گیرد. در صورت پذیرش هم دو احتمال وجود خواهد داشت. یا مقاله بدون هیچ حرف و حدیثی پذیرفته می‌شود و مورد قبول قرار می‌گیرد یا باید بنا به نظر داوران و سردبیران مجلات، تغییراتی در آن ایجاد کنید و مجددا، اثر را به آنها بازگردانید.

این ویرایش‌ها می‌توانند در حیطه‌های مختلفی باشند. برای مثال، گاهی‌اوقات، از نظر مفهومی، برخی قسمت‌های کار گنگ است و همین باعث می‌شود که داوران از شما پرسش‌هایی درباره بخش‌هایی از کار بپرسند. گاهی هم از شما خواسته می‌شود تا تغییراتی از نظر نگارشی و ویرایشی روی متن انجام بدهید و مجددا مقاله را برای‌شان ارسال کنید.

اگر در تنظیم و تدوین مقالات خود از ویراستاران خبره کمک بگیرید، احتمالا دیگر داوران ژورنال‌های داخلی و خارجی به شما کاری نخواهند داشت و ایرادی از متن‌تان نخواهند گرفت. مثلا زمانی که مقاله‌تان را با ویرایش نیتیو آماده می‌کنید، دیگر احتمال اشتباه‌بودن بخش‌هایی از آن بسیار کاهش پیدا خواهد کرد. برای اینکه خیالتان راحت شود، می‌توانید به موسساتی مانند تز آنلاین مراجعه کنید.

تز آنلاین در حوزه ویرایش و ترجمه فعالیت دارد و یکی از خدمات پرطرف‌دار آن، ویرایش نیتیو است. یعنی ویرایشی که از سوی ویراستاران بومی انگلیسی‌زبان صورت می‌گیرد و مقالات مشتریان را به حد شگفت‌انگیزی به استاندارد نزدیک می‌کند.

تز آنلاین با موسسه‌ای کانادایی در کشور کانادا همکاری دارد و نیروهای بومی یا نیتیو این شرکت همکار ویراستاری مقالات مشتریان تز آنلاین را انجام می‌دهند. سپس مدرک و گواهی نیتیو هم به مشتریان داده می‌شود. این مدرک قابل‌استعلام است و از سوی مجلات بین‌المللی پذیرفته می‌شود. داشتن چنین گواهی و مدرکی باعث می‌شود تا خیال داوران و سردبیران ژورنال‌های خارجی از صحیح بودن متن مقاله‌تان راحت باشد و با سخت‌گیری کمتری، اثرتان را بررسی کنند.

واقعیت هم این است که ویرایش ویراستار نیتیو روی مقاله شما باعث می‌شود تا اشتباهات احتمالی آن بسیار کم شود. پس بدیهی است که در چنین شرایطی، پذیرش از سوی داوران و سردبیران بسیار محتمل خواهد بود. به‌طور کلی، بعد از پذیرش اولیه مقاله از سوی هر ژورنالی که بسیار هم خوشحال‌کننده است، امکان دارد در مسیر درست‌شدن مقاله و رساندن آن به ایدئال‌های مجله موردنظر، رفت‌وبرگشت‌هایی میان مجله و نویسنده آن وجود داشته باشد. البته مقوله هزینه هم چیز دیگری است که باید در فرایند ارسال و انتشار مقالات خود برای ژورنال‌ها به آن دقت داشته باشید.

هزینه چاپ مقاله

بیشتر مجلات معتبر دنیا پولی هستند. یعنی با پرداخت هزینه‌ای، بعد از اکسپت‌شدن مقاله، امکان چاپ اثرتان در آن ژورنال وجود خواهد داشت.

نرخ هزینه چاپ مقاله در مجلات بین‌المللی و مطرح بسیار زیاد است و به بالای ۱۰ میلیون تومان هم می‌رسد. اما هزینه مجلات غیررایگان داخلی به مراتب کمتر است و رقمی از حدود ۵۰۰ هزار تومان تا ۲ یا ۳ میلیون تومان می‌شود. گاهی‌اوقات از سوی مراکز علمی و دانشگاهی، کمک‌هایی برای پرداختن مبلغ موردنظر ژورنال‌ها به دانشجویان می‌شود. گاهی هم باید خودتان این رقم را بپردازید.

کمک گرفتن از موسسات برای یافتن مجلات مناسب و هم‌یاری آنها با دانشجویان و اساتید برای پرداخت هزینه‌ها هم ممکن است. چون پرداخت هزینه چاپ مقاله با ارزهای خارجی صورت می‌گیرد، نیاز به داشتن حساب‌های خارجی وجود دارد. این مسیر هم می‌تواند کمی دشوار باشد. اما موسسات مختلفی در این زمینه فعالیت می‌کنند و می‌توانند هزینه چاپ مقالات را به سادگی برای دانشجویان یا اساتید و… انجام بدهند.

چاپ مقاله رایگان

برخی از نشریات هم به طور رایگان مقالات مختلف را پذیرش و منتشر می‌کنند. این مجلات لزوما از کیفیت کاری پایینی برخوردار نیستند و نباید رایگان‌بودن چاپ اثر را به حساب معتبرنبودن آنها گذاشت.

بسیاری از این مجلات در زمره مجلات JCR قرار می‌گیرند که بسیار معتبرند و به‌سادگی مقالات را برای انتشار پذیرش نمی‌کنند. اگر مقاله‌ای بدون نیاز به ویرایش و بدون پرداخت هزینه از سوی نشریات معتبر پذیرش شود، یعنی کیفیت بسیار خوبی داشته و البته نگارنده آن شانس خوبی هم داشته است. به این خاطر که توانسته مقاله خود را در نشریه‌ای معتبر و رایگان به چاپ برساند.

بررسی و معرفی هزینه‌های پیش رو

پس تا اینجا متوجه شدید که روند نگارش مقاله و ارسال آن برای پذیرش و انتشار در مجلات معتبر علمی به چه صورت است. بعد از اینکه متنی را نوشتید و آن را ترجمه کردید باید ویرایشی تخصصی روی اثر خود پیاده کنید و به دنبال نشریاتی بگردید که متناسب با موضوع تحقیق و پژوهش شما هستند و علاوه بر آن، مدت زمانی معقول را صرف فرایند داوری و گزینش اثرتان می‌کنند. در صورت پذیرش هم یا باید هزینه‌ای بابت انتشار مقاله‌تان به ژورنال پرداخت کنید یا این کار به رایگان صورت خواهد گرفت.

در تمام این گام‌هایی که به سمت انتشار یا همان پابلیش‌شدن (publish) اثرتان برمی‌دارید، متحمل هزینه‌هایی هم خواهید شد. البته نمی‌توان رقم دقیقی برای هزینه‌هایی که باید پرداخت شود به شما اعلام کرد. چون بنا به دانش شما نسبت به ویرایش و ترجمه، امکان دارد که این نرخ برایتان متفاوت از دیگران رقم بخورد. اما در صورتی که بخواهید، مقاله‌تان را به نشریه‌ای خارجی بفرستید باید آن را ترجمه کنید.

ترجمه تخصصی هم کار هر کسی نیست. اگر زبان انگلیسی را به خوبی ندانید، ملزم به سپردن کار خود به مترجمان خبره در این زمینه هستید. برای ویرایش تخصصی هم همین‌ روال برقرار است. یعنی باید کار را برای اینکه به‌درستی ویرایش و اصلاح شود به ویراستاری متخصص بسپارید. ویرایش نیتیو یعنی ویراستاری متن مقاله‌تان از سوی ویراستاری انگلیسی‌زبان. این هم هزینه‌هایی دارد که به هزینه‌های فرایند آماده‌سازی مقاله برای پذیرش و چاپ در ژورنالی علمی می‌افزاید.