اگر دانشجو یا محقق باشید و برای نگارش و چاپ مقالات علمی و پژوهشی اقدام کرده‌باشید حتما نام ویرایش نیتیو را شنیده‌اید.

از تحقیق و پژوهش تا چاپ مقاله، گام‌های زیادی هست که باید طی کنید. در این مسیر با چالش‌های زیادی روبرو خواهید شد و اصطلاحات عجیب زیادی به گوشتان می‌خورد.

نگران نباشید، اگر مطالب قبلی بلاگ تز آنلاین را دنبال کرده باشید حتما می‌دانید که آموزش‌های زیادی برای اهل پژوهش به‌رایگان آماده و ارائه‌شده است. در این مطلب هم می‌خواهیم پیرامون یکی دیگر از مراحل نگارش و چاپ مقاله، یعنی ویراستاری نیتیو صحبت کنیم.

ویراستاری، نقطه شروع

اجازه دهید با ویراستاری شروع کنیم. پس‌ازاینکه نگارش مقاله را به اتمام رساندید نوبت ویراستاری و نمونه‌خوانی مقاله‌تان است. بهتر است پس از اتمام نگارش و تهیه نسخه نهایی چند روزی را استراحت کنید.

به ذهنتان اجازه دهید کمی تنفس کند و دوباره برگردید. مقاله را از ابتدا بخوانید و ایراداتی را که به چشمتان می‌خورد برطرف کنید. چه ایرادات نگارشی چه ایرادات تخصصی.

اگر مقاله را به زبان فارسی نگارش کرده‌اید، چون زبان فارسی زبان مادری شماست احتمال اینکه مقاله‌تان ازلحاظ نگارشی و دستور زبانی دارای ایراد باشد خیلی کم است. ولی بد نیست از یک دوست یا یک همکار باتجربه‌تر بخواهید نگاهی به مقاله شما بیندازد تا اگر موردی از قلم‌ افتاده به شما یادآوری کند.

اگر مقاله را به زبان انگلیسی نگارش یا ترجمه تخصصی کرده‌اید، پس‌ازاینکه کار ترجمه تمام شد حتما حتما دوباره متن را بخوانید. از ابزارهای بررسی گرامر آنلاین مانند گرامرلی کمک بگیرید و خطاهای جزئی را برطرف کنید.

اگر قبلا تجربه چاپ مقاله را داشته باشید حتما می‌دانید که مجلات معتبر بسیار سخت گیرند. برای فارسی‌زبانانی که از مهارت زبانی زیادی برخوردارند هم چاپ مقاله در مجلات معتبر یک کابوس است!

دلیل اینکه بسیاری از مقالات در نگاه اول رد یا به‌اصطلاح «Reject» می‌شوند کیفیت پایین نگارش متن است. حتی اگر مقاله‌تان ازلحاظ علمی پربار و حاصل ماه‌ها تحقیقات طولانی باشد ولی کیفیت ترجمه آن پایین باشد موردپذیرش قرار نمی‌گیرد.

دلیل آن بسیار ساده است. مقاله شما باید برای هر فردی که با هر سطحی به زبان انگلیسی مسلط است قابل‌خواندن باشد و مفهوم آن به‌سادگی رسانده شود.

به همین دلیل مجلات علمی با مشاهده کیفیت پایین متن، پیشنهاد می‌کنند متن را دوباره ویراستاری کنید ولی این بار از یک ویراستار انگلیسی‌زبان کمک بگیرید و مدارکی ارائه دهید تا ثابت شود که متن ویرایش شده است.

اما نگران نباشید، در ادامه توضیح خواهیم داد که چگونه این مراحل را با موفقیت پشت سر بگذارید.

انواع ویراستاری مقالات علمی

ویراستاری تخصصی

پس‌ازاینکه مقاله موردپذیرش قرار نگرفت، نامه‌ای از سردبیر مجله دریافت می‌کنید که در آن علت عدم پذیرش ذکر شده است.

اگر محتوای مقاله نیازمند بازنگری باشد باید در متن تجدیدنظر کنید. معمولا هم در این نامه ذکر می‌شود که دقیقا ایرادات وارده چیست. بعضی مواقع به روش‌ها و آزمایش‌ها ایراد می‌گیرند و بعضی دیگر به نتایج و فرآیندها.

اگر دلیل عدم پذیرش موارد محتوایی باشد می‌توانید خودتان مقاله را اصلاح کنید و دوباره برای چاپ اقدام کنید؛ اما بیشتر مواقع دلیل رد شدن چیز دیگری است.

ویراستاری نگارشی

پیش از اینکه مقاله‌تان ازنظر محتوایی مورد بررسی قرار گیرد، نثر و نوع نگارش آن بررسی می‌شود. اگر مقاله شما دارای ایراد نگارشی یا غلط‌های املایی باشد در این مرحله به شما اعلام می‌شود که نگارش متن را بازنگری کنید.

شاید باورنکردنی باشد اما دلیل عدم پذیرش بیش از ۹۰ درصد مقالات ایرانی، کیفیت نگارش آن است. دلیل آن هم ساده است، جملات متن کلمه به کلمه ترجمه‌شده‌اند و نثر مقاله‌ی ترجمه‌شده کاملا فارسی است.

در این شرایط شاید لازم باشد ترجمه مقاله را دوباره انجام دهید یا ویراستاری متنتان را به یک فرد ماهرتر بسپارید که تجربه بیشتری دارد.

آیا واقعا ویراستاری مقاله اهمیت دارد؟

با توضیحاتی که ارائه شد، قطعا متوجه شده‌اید که ویرایش مقاله چقدر اهمیت دارد. مقاله‌ای که به‌تازگی نگارش یا ترجمه شده باشد و بدون ویراستاری به مجله ارائه شود سرنوشتی به‌جز عدم پذیرش ندارد.

نگارش آکادمیک به زبان انگلیسی، با نگارش عمومی متفاوت است. رعایت ساختار اصولی جملات، پیوستگی عبارات، سبک نگارش و… در متون آکادمیک پیچیده و دشوار است چراکه نویسنده بر محتوا و ارائه نتایج بیشتر از نگارش مقاله تمرکز می‌کند. به همین دلیل بیشتر نویسندگان ایرانی ترجیح می‌دهند پس از نگارش، مقاله‌شان توسط فرد دیگری بازنگری شود.

این کار دو فایده دارد، یکی اینکه ایراداتی که از چشم نویسنده دورمانده برطرف می‌شود، دیگری اینکه ساختار جملات و عبارات آکادمیک و اصولی می‌گردد.

موسسات و شرکت‌های زیادی با ارائه خدمات ویراستاری مقاله به محققین کمک می‌کنند مقاله دوباره بازنگری شود و ایرادات آن مرتفع گردد. این موسسات از متخصصانی کمک می‌گیرند که تجربه ترجمه و چاپ مقاله را داشته باشند.

اما بسیاری از مجلات درخواست می‌کنند که بازنگری مقاله توسط فرد بومی یا به‌اصطلاح «Native Editor» صورت گیرد؛ اما این ویراستار نیتیو کیست و چه تغییراتی می‌دهد که مجلات توصیه می کنند به آن ها مراجعه کنیم؟

ویرایش نیتیو چیست؟

به ویراستاری مقاله توسط ویراستار بومی و انگلیسی‌زبان ویرایش نیتیو یا ادیت نیتیو گویند.

طبق تعریف دیکشنری مریام، Native به معنای بومی و زاده شده در یک محل خاص است. منظور سردبیران مجلات علمی از نیتیو، کسی است که زاده‌ی یک کشور انگلیسی‌زبان و زبان مادری آن انگلیسی باشد.

ویراستار نیتیو کیست؟

آیا هر فرد انگلیسی‌زبان می‌تواند یک ویراستار نیتیو باشد؟ قطعا خیر!

ویراستار نیتیو باید علاوه بر اینکه زبان مادری آن انگلیسی است، به نگارش آکادمیک و نثر مقالات مسلط باشد تا بتواند مقاله را ویراستاری کند. همچنین لازم است تا در حوزه مقاله‌ای که برای ویراستاری به آن سپرده‌شده تخصص داشته باشد تا بتواند مفهوم کلی و عبارات تخصصی را درک کند.

ویژگی‌های ویرایش نیتیو معتبر چیست؟

ویرایش نیتیو معتبر می‌تواند کیفیت متن را تا حد بالایی افزایش دهد و چاپ مقاله را در مجلات معتبر تضمین کند. اما این یک شمشیر دو لبه است. اگر ویراستار به اندازه کافی خبره نباشد ممکن است تغییرات اعمال‌شده به رد شدن مقاله منجر شود. برای همین پیدا کردن ویراستار نیتیو معتبر بسیار ضروری است.

به‌طورکلی، ویرایش نیتیو معتبر باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

• زبان مادری ویراستار باید انگلیسی باشد. ویراستاری توسط غیرانگلیسی‌زبان نیتیو نیست. اگر انگلیسی زبان دوم یک ویراستار باشد نمی‌توان انتظار داشت خروجی نهایی باب میل مجله باشد.
• رشته تحصیلی ویراستار باید متناسب با رشته مقاله شما باشد. خیلی دشوار است که ویراستار هم‌رشته‌ای که نیتیو هم باشد پیدا کنید اما اگر ویراستار از متن شما درک درستی نداشته باشد قادر به ویراستاری اصولی نیست.
• ویراستار نیتیو باید پیوسته با شما در ارتباط باشد. اگر متن مقاله دارای ابهام باشد، بدون پرسش از نویسنده اصلی ویراستاری صحیح انجام نمی‌شود. بهتر است با ویراستار خود در ارتباط باشید تا همه‌چیز درست پیش برود.
• تغییرات اعمال‌شده توسط ویراستار قابل‌تشخیص باشد. معمولا ویراستاران خبره از ترک چنج در ورد برای نشان دادن تغییرات استفاده می‌کنند. بدون دنبال کردن تغییرات ممکن است مواردی توسط ویراستار اعمال شده باشد که نتیجه نهایی را کلا تغییر دهد.
• ویراستار باید عواقب کار خود را بپذیرد. اگر در هرزمانی مجله بابت کیفیت نگارش ایراد گرفت ویراستار باید پاسخگو باشد تا ایرادات احتمالی دوباره را برطرف کند. ویراستار نیتیو معتبر معمولا تا پذیرش نهایی مقاله همراه شماست.
• پس از اتمام ویرایش مدرکی دال بر ویراستاری توسط فرد نیتیو ارائه شود. ویراستاران معتبر معمولا نامه یا گواهی انجام ویرایش ارائه می‌دهند تا به مجلات ارسال شود.

در ویرایش نیتیو چه تغییراتی در متن اعمال می‌شود؟

ویراستار نیتیو، پس از مرور و بررسی مقاله باید جمله به جمله نثر مقاله را مطالعه کند و تغییرات زیر را در متن اعمال کند:

• ویرایش ایرادات نگارشی متن شامل اشتباهات املایی، نقطه‌گذاری، ساختار و لحن جملات
• اصلاح و ارتقا واژگان استفاده‌شده در مقاله
• ایجاد ارتباط مناسب بین جملات و رفع ابهام‌های موجود
• بررسی و ویرایش جملات تکراری یا طولانی
• بررسی و ویرایش شیوه رفرنس دهی مقاله
• اعمال تغییرات مربوط به سبک نگارش مانند فونت، رنگ‌بندی، اندازه قلم، فاصله خطوط، اشکال، زیرنویس‌ها و…

گواهی ویرایش نیتیو

بسیاری از مجلات از نویسنده درخواست می‌کنند تا ثابت کنند که مقاله توسط فرد بومی ویرایش شده است. ویراستاران نیتیو معمولا در نامه‌ای جداگانه با اسم و امضای خودشان اعلام می‌کنند که مقاله توسط ایشان ویرایش شده است.

اما اگر از یک شرکت برای ویرایش مقاله خود کمک بگیرید، پس از اتمام ویراستاری یک نامه تحت عنوان گواهی ویرایش نیتیو یا «Native Editing Certificate» ارائه می‌دهند تا همراه با مقاله به مجله ارائه دهید.

گواهی ویرایش صرفا نشان‌دهنده حسن نیت شماست تا ثابت کند که به درخواست مجله احترام گذاشته‌اید و برای بازخوانی مقاله از یک ویراستار نیتیو کمک گرفته‌اید.

این نامه یا گواهی معمولا شامل موارد زیر است:

• اطلاعات کامل موسسه یا شرکت ارائه‌دهنده خدمات ویراستاری شامل نام، آدرس، شماره تلفن، ایمیل و وب‌سایت
• اطلاعات کامل مقاله شامل عنوان و نام نویسندگان

برای ارائه مدرک اثبات ویرایش لازم نیست وسواس به خرج دهید. کافی است حسن نیت و احترام خود را به مجله ثابت کنید. مسئله‌ای که بیشتر از همه‌چیز اهمیت دارد کیفیت نهایی متن شماست نه گواهی ارائه‌شده. زمانی که متن مقاله کیفیت لازم را نداشته باشد، گواهی ارائه‌شده حتی از کشورهای دیگر نیز کاغذ پاره‌ای بی‌ارزش است.

هزینه ویراستاری نیتیو، مهم‌ترین مسئله

اگر قبلا از خدمات ترجمه و ویرایش استفاده کرده باشید حتما می‌دانید هزینه بر اساس تعداد کلمات مشخص می‌شود. عوامل دیگری نیز مانند زمینه متن، زمان مدنظر، پیچیدگی متن و… هم در هزینه ویرایش نیتیو تاثیر دارند.

ویراستاران نیتیو معمولا این هزینه را به دلار، یورو یا پوند دریافت می‌کنند. نرخ ویرایش هم به مهارت و تجربه ویراستار بستگی دارد. ویراستاران خبره‌تر معمولا هزینه بیشتری دریافت می‌کنند.

ویرایش نیتیو در ایران

با مطالعه مقاله فوق قطعا متوجه ضرورت و اهمیت ویراستاری نیتیو شده‌اید؛ اما شاید کمی سردرگم باشید. حق دارید، پیدا کردن ویراستار نیتیو هم‌رشته بسیار سخت است. به‌علاوه اینکه پرداخت هزینه ویراستاری نیتیو برای ما در ایران بسیار مشکل است و گران تمام می‌شود.

شرکت‌ها و موسسات مختلفی در ایران خدمات ویرایش نیتیو ارائه می‌دهند. بسیاری از موسسات با شرکت‌های بین‌المللی همکاری می‌کنند و بسیاری دیگر از فریلنسرها یا ویراستاران آزادکار کمک می‌گیرند. درنهایت فرقی نمی‌کند، مهم این است که خروجی کار موردپذیرش مجله و خوانندگان مقاله قرار گیرد.

البته باید در انتخاب موسسه برای سفارش ویرایش نیتیو مراقب باشید. متاسفانه سوءاستفاده و کلاه‌برداری در این زمینه هم رخنه کرده و ممکن است گریبان شمارا نیز بگیرد.

تمرکز خود را روی خروجی ویرایش قرار دهید، عناوینی مانند ویرایش نیتیو توسط موسسه انگلیسی، ارائه گواهی از شرکت ثبت‌شده در انگلستان، ویراستاری نیتیو توسط ویراستار آمریکایی و… شاید مطمئن به نظر برسند اما بسیار فریبنده‌اند و فرصت کلاه‌برداری از عموم را فراهم می‌کنند.

پیش از انتخاب بهترین شرکت ویرایش نیتیو حتما تحقیق کنید. نظرات مشتریان سابق را بررسی کنید و به دنبال نمونه مقالات چاپ‌شده و نمونه متون ویرایش شده توسط موسسات باشید. عمل به توصیه افرادی که قبلا از این خدمات استفاده کرده‌اند می‌تواند راهگشا باشد.