به نظر می‌رسد که به ویرایش آن‌طور که باید و شاید اهمیت داده نمی‌شود. این را از کجا می‌دانیم؟ شاهد این مدعا، اشتباهات زیاد نگارشی است که حتی پای‌شان به روزنامه‌های رسمی کشور هم باز شده و می‌توان دید که متن‌ها و مقالات بی‌کیفیت در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی هم سر به فلک می‌گذارند. انگار ویرایش را دست‌بند زده‌اند و به سرزمینی دور تبعید کرده‌اند.
ویراستاری یعنی پالایش؛ پالایشی که متن‌های مختلف را بی‌اشتباه می‌کند و باعث می‌شود تا منظور و پیامشان بهتر به مخاطب منتقل شود. پس اهمیت آن بسیار بیشتر از چیزی است که حتی فکرش را می‌کنید.
اگر دستی در نگارش مقالات داشته باشید و فعالیت‌های علمی و حرفه‌ای انجام می‌دهید، حتما می‌دانید که ژورنال‌های معتبر علمی به مقوله ویرایش اهمیت زیادی می‌دهند. بسیاری از مقالات علمی به خاطر درست پیروی‌نکردن از اصول صحیح ویرایش از سوی مجلات رد یا ریجکت می‌شوند. پس اهمیت ویرایش بسیار زیاد است و می‌تواند سرنوشت شما در بخش‌هایی مهم از فعالیت‌های تخصصی و علمی‌تان را تحت تاثیر خود قرار بدهد. اجازه بدهید که در این متن از ویرایش بیشتر بگوییم و شما را با این فعالیت مهم در حوزه نگارش بیشتر آشنا کنیم.
ویرایش مقاله چیست و چه اهمیتی دارد؟
ویرایش مقاله یعنی برطرف‌کردن ایرادات مختلفی که ممکن است بعد از نگارش یک متن در آن جا مانده باشد. هر متنی در درجه نخست نگارش، فقط محتویات ذهنی نگارنده را روی کاغذ دریافت می‌کند. اما این محتویات ذهنی که می‌تواند نظرات شخصی یا نتیجه پژوهش‌های علمی مختلف باشد، نیاز به رسیدگی و بررسی فراوان دارند تا به شکلی درست، استاندارد و واضح در اختیار مخاطبان قرار بگیرند.
بعضی از افراد بسیار فرهیخته و دانشمندند و در زمینه علمی کارشان موفق و متبحر به شمار می‌روند اما این دسته از دوستان در بعضی موارد به ویرایش عمومی و در بیشتر موارد به ویرایش تخصصی تسلطی ندارند. به همین خاطر ممکن است که متنی که نوشته‌اند در انتقال پیام خود از استانداردهای لازم نگارشی-ویرایشی فرسنگ‌ها فاصله داشته باشد. بعد از نگارش مقاله باید آن را از نظرات مختلف بررسی کنید.
پرسش‌های زیر از جمله مهم‌ترین پرسش‌هایی هستند که درباره ویرایش باید از خود بپرسید:
متن خالی از اشتباهات و غلط‌های نگارشی است؟
متن از نظر فونت و رسم‌الخط ایرادی دارد؟
متن فاقد اشتباهات دستوری و گرامری است؟
آیا نظم و تنظیم بندها و پاراگراف‌ها به‌درستی صورت گرفته است؟
محتوای مقاله مشکلی ندارد؟ اصطلاحات و عبارات به‌درستی معنا و منظور را می‌رسانند؟
پس همان‌طور که می‌بینید، فرایند ویرایش اصلا ساده نیست و به زمان و دقت زیادی نیاز دارد. برخی فکر می‌کنند که مرور یک متن بعد از نگارش و اصلاحات جزئی آن ویراستاری است. اما این اصلا و ابدا درست نیست.
هر چند که مرور هر نوشته‌ای یک‌باره، دوباره و چندباره از سوی نویسنده آن بعد از اتمام فرایند نگارش لازم است اما این به معنای ویراستاری متون نیست. برای ویراستاری متون نیاز به سواد و آگاهی در این زمینه وجود دارد.
کسی ویراستار نام می‌گیرد که ضمن آشنایی با علم ویرایش، تجربه خوبی هم در این زمینه داشته باشد و قلق کار ویراستاری برای متون مختلف را بداند. مثلا برای ویرایش مقالات انگلیسی که قراراست راهی ژورنال‌های علمی شوند، باید کار ویراستاری را به کسی بسپارید که تجربه ویرایش مقالات برای ژورنال‌های علمی و تخصصی را داشته است. در این صورت، او می‌داند که از نظر حرفه‌ای و تخصصی باید چه نکاتی را در متن رعایت کند.
ویراستاران باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند، یعنی علاوه بر دانش و تجربه‌ای که در زمینه ویرایش دارند باید دقت و حوصله زیادی هم داشته باشند. سرسری انجام‌دادن ویرایش و بی‌دقتی در این زمینه می‌تواند متن را پر از اشتباه و ناهمواری‌هایی نگه دارد که مخاطب و نویسنده را حسابی در دردسر می‌اندازند.
اگر مقاله‌ای را برای ارسال به ژورنالی علمی آماده می‌کنید و می‌خواهید داوران آن مجله و سردبیرش به سادگی به شما پذیرش بدهند باید در درجه نخست به هم‌سان‌بودن اسکوپ یا همان چشم‌انداز مجله با موضوع مطرح‌شده در مقاله‌تان توجه داشته باشید و اگر مشکلی از این بابت وجود نداشت به سراغ ویرایش بروید و تا جایی که می‌توانید، متن را از نقطه‌نظرات ویرایشی و نگارشی اصلاح کنید. اگر مقاله‌ای که نوشته‌اید از قواعد استاندارد پیروی کند، بخش مهمی از گام‌های نخست پذیرش را رفته‌اید و به‌سادگی می‌توانید انتظار پذیرفته‌شدن از سوی ژورنال‌های معتبر را داشته باشید.
اگر نگاهی به دلایل رد یا ریجکت‌شدن مقالات علمی افراد بیندازید، درخواهید یافت که بیشتر ردشدن‌ها نتیجه نبود ویرایشی درست و صحیح روی متن مقالات است. کسانی که برای ترجمه و ویرایش تخصصی مقالات خود وقت زیادی صرف می‌کنند و این کار را به کاردان و ویراستاران متخصص می‌سپارند، معمولا نتایج بسیار خوبی می‌گیرند و لازم نیست که در مسیر رد و بدل‌کردن مقاله میان خود و ویراستاران نشریات علمی وقت و زمان را تلف کنند. نقش ویراستاری صحیح در آماده‌سازی مقالات علمی برای چاپ در ژورنال‌های بین‌المللی یا داخلی بسیار مهم است. پس اگر قصد نگارش مقاله دارید باید حسابی حواستان به این بخش از کار باشد.
ویراستار متخصص کیست و چه مهارتی دارد؟
ویراستار متخصص کسی است که به تمام قواعد ویرایشی کاملا تسلط دارد. این فرد بسیار بادقت و صبر کار خود را انجام می‌دهد و به‌خوبی می‌داند که آماده‌سازی مقالات از نقطه‌نظر ویرایشی، فرایندی است که باید پله‌پله آن را پیش برد.
برای مثال، رعایت نکات زیر از جمله اقداماتی است که ویراستاران خبره و حرفه‌ای انجام می‌دهند:
مرور اولیه و نگاهی کلی به متن برای اینکه بدانند اوضاع از چه قرار است و با چه مقاله و متنی روبه‌رو هستند. در این مرحله نیازی به دقیق‌شدن روی جزئیات نیست. دست‌یابی به دیدی کلی، تنها چیزی است که باید به آن دقت شود.
بررسی کار از نقطه‌نظرات مختلف ویرایشی. مثلا دستور زبان، ظاهر متن یا محتوای آن. انتخاب با ویراستار است که کدام بخش را در مرحله نخست پیش ببرد.
اتمام مراحل سه‌گانه ویرایشی یعنی ویرایش فنی، ساختاری و محتوایی و فاصله‌گرفتن از متن مقاله برای مدتی کوتاه.
بعد از مدتی کوتاه، ویراستار مجددا به سراغ بررسی و ویرایش اثر می‌رود تا حالا با فاصله‌ای که از متن پیدا کرده بوده است، با نگاهی دقیق و جدید بتواند اشتباهات احتمالی جامانده در کار را پیدا و رفع کند.
استفاده از همکاری ویراستاران خبره دیگر برای یافتن اشتباهات احتمالی که ممکن است از دید ویراستار اول جا مانده باشند.
بررسی و اصلاح نهایی متن و تحویل آن.
اگر بخواهیم درباره آماده‌سازی مقالات برای ارسال به نشریات خارجی و ویراستاری آنها صحبت کنیم باید این روند را در نظر داشته باشیم:
هر فردی بعد از انجام پژوهش دست به نگارش دستاوردهای خود می‌زند و سعی دارد تا مقاله‌ای تدوین کند که یا به زبان فارسی است یا انگلیسی. در هر دو صورت، نیاز به ویراستار وجود دارد. ویراستار فارسی برای ویرایش مقالات فارسی، کار را عهده‌دار می‌شود و ویراستار متخصص انگلیسی هم کار پروژه‌های خارجی را به دست می‌گیرد. در هر دو صورت، ویراستاران نیازمند مجهز بودن به دانش تخصصی در حیطه متنی هستند که بنا به ویرایش آن دارند. در غیر این صورت، در مرحله ویرایش محتوایی دچار مشکل خواهند شد و نمی‌توانند کار بررسی محتوای متن را به‌درستی صورت بدهند. اگر بنا به ویرایش مقالات انگلیسی باشد هم، ویراستار باید به زبان انگلیسی کاملا تسلط داشته باشد تا متن را از نقطه‌نظرهای ویراستاری مختلف بررسی و اصلاح کند.
در بخش قبلی هم از بخش‌به‌بخش بودن ویراستاری برایتان گفتیم. واقعیت این است که ویرایش، امری چند لایه به شمار می‌رود. اگر بخواهیم از سطوح مختلف آن بگوییم باید آن را به چند نوع طبقه‌بندی کنیم:
ویرایش فنی؛
ویرایش ساختاری؛
ویرایش محتوایی.
ویرایش فنی
هر متنی باید از نظر پاراگراف‌بندی و ظاهر در وضعیت مناسب و خوبی قرار داشته باشد. مثلا رسم‌الخط درست‌نویسی کلمات در آن رعایت شده باشد و بندها به‌درستی و به قاعده در کنار هم قرار گرفته باشند. املای کلمات باید درست نوشته شود و فونت مناسبی هم برای نگارش به کار رود. به اینها ویرایش فنی می‌گویند.
ویرایش ساختاری
ویراستاری ساختاری به ویرایشی گفته می‌شود که به دستور زبان فارسی توجه می‌کند، گرامر را زیر نظر دارد و نمی‌گذارد که جمله و عبارتی در متن اشتباه نوشته شود. قواعد دستوری در این سطح از ویرایش به‌دقت بررسی می‌شوند و اگر مشکلی از این لحاظ در متن و مقاله‌ای وجود داشته باشد، ویراستار اصلاحات لازم را انجام می‌دهد.
ویرایش محتوایی
دو سطح و نوع دیگر محتوا که در قسمت قبلی از آنها صحبت شد، از عهده تمام ویراستاران عمومی برمی‌آیند. یعنی هر کسی که ویراستاری خبره باشد، امکان انجام ویرایش فنی و ساختاری را خواهد داشت. اما برای اینکه ویراستاری بتواند از عهده ویرایش محتوایی برآید، نیاز به داشتن دانش و اطلاعات تخصصی در حوزه متنی دارد که مشغول به ویرایش آن شده است.
پس اگر می‌خواهید ویراستاری تخصصی مقالات علمی‌تان را به دست ویراستار بسپارید، باید حواستان باشد که در جریان محتوای مقاله و متن هم قرار داشته باشد. اگر نداند که نوشته درباره چه چیزی صحبت می‌کند، نمی‌تواند دست به رفع اشکال محتوایی آن بزند.
نحوه محاسبه هزینه ویرایش متون چیست؟
برای ویرایش متون و ترجمه معمولا کلمه‌ای هزینه‌ها را دریافت می‌کنند. یعنی چه؟ یعنی تعرفه و نرخی بازای هر کلمه در نظر گرفته می‌شود و بنا به اینکه متن نوشته چند کلمه است، هزینه آن دریافت می‌گردد.
اینکه تعرفه و نرخ کلمه چقدر باشد، وابسته به عوامل مختلفی است. مثلا تخصص ویراستار می‌تواند در بالارفتن نرخ هر کلمه برای ویرایش اثر داشته باشد. اگر ویراستاری، متخصص و تحصیل‌کرده در رشته تخصصی مقاله‌ای باشد که نگارش کرده‌اید، برای ویراستاری هزینه‌ای بیشتر از شما دریافت خواهد کرد.
این موضوع یعنی بالاتر بودن دستمزد متخصصان در هر رشته‌ای وجود دارد و عجیب نیست که ویراستاری تخصصی هم هزینه بیشتری برایتان خواهد داشت. یکی دیگر از عوامل اثرگذار روی هزینه ویرایش مقاله ، زمان تحویل است. اگر متنی در مدت‌زمانی کوتاه ویراستاری شود و در واقع، ضرب‌الاجلی در کار باشد، دستمزد ویراستاری هم افزایش پیدا می‌کند.
میزان دشواری و تخصصی‌بودن متن هم روی قیمت‌گذاری آن اثرگذار است. برای مثال، برخی از رشته‌ها مانند حقوق یا پزشکی دارای ویراستاران فعال اندکی هستند. تعداد ویراستاران این حوزه‌ها بسیار کم است و اگر بنا باشد، کاری در این زمینه ویرایش شود، هزینه آنها هم معمولا بیشتر از متوسط خواهد بود.
اگر کار خود را به موسسات ویرایش و ترجمه معتبری مانند تز آنلاین می‌سپارید، نباید از بابت هزینه‌ها نگران باشید. چون روند تخمین و برآورد هزینه در این موسسه کاملا منصفانه انجام می‌شود و قبل از اینکه پروژه‌ای کلید بخورد، کارشناسان تز آنلاین با دریافت شرح پروژه و توضیحات آن از سوی شما، مشخص می‌کنند که قرار است چقدر برای کارتان بپردازید. با سرزدن به سایت تز آنلاین و آگاهی از روش‌های متنوع تماس، همه اینها به‌سادگی برایتان مقدور خواهد شد و در طی روندی مشخص و سریع، به شما درباره قیمت‌ها و ابعاد دیگر کار توضیحات ارائه می‌شود.
زمانی که پروژه‌ای را برای ویرایش یا ترجمه به دست موسسه‌ای مانند تز آنلاین می‌سپارید، در واقع، اقدام به عقد قراردادی میان خود و آن مجموعه کاری می‌کنید. قبول دارید؟ این عقد قرارداد یک معامله است و هر معامله‌ای برای جلب اعتماد طرفین نیاز به ضمانت دارد.
تز آنلاین با درک این نکته تلاش کرده تا مشتریان خود را کاملا راضی نگه دارد و اعتماد آنها را جلب کند. با چه اقدامی؟ تز آنلاین ضمانت ویراستاری ارائه می‌کند. یعنی به‌طور مادام‌العمر در کنار مشتریان خواهد بود تا هر وقت که نیاز به ایجاد تغییرات و اصلاحات مجدد در مقاله و متون‌شان بود، این کار را به رایگان انجام بدهد.
لفظ مادام‌العمر که برای خدمات تز آنلاین استفاده می‌شود، به معنای این است که تا هر زمانی که لازم باشد، خدمات ویراستاری این موسسه برای مشتریانش بدون دریافت هزینه مجدد پیگیری می‌شود. تز آنلاین دارای بخش‌های مختلفی از خدمات ویراستاری است. این تیم، ویرایش تخصصی، ویرایش عمومی و ویرایش نیتیو ارائه می‌دهد.
ویرایش تخصصی و عمومی را که می‌شناسید اما ویرایش نیتیو چیست؟ ویرایش نیتیو به نوعی از ویراستاری گفته می‌شود که طی آن، متن و مقاله‌ای که به زبان انگلیسی نوشته می‌شود به دست ویراستار انگلیسی‌زبان و بومی می‌رسد.
این ویراستار بومی با نگاه نیتیوی که به متن دارد، به‌خوبی از عهده ویراستاری متن مقاله برمی‌آید و می‌تواند مقاله را به شکلی اصلاح و ادیت کند که سردبیران و داوران مجلات خارجی نتوانند ایرادی از آن بگیرند. تز آنلاین با موسسه‌ای در کشور کانادا همکاری می‌کند و ویراستاران فعال در آن موسسه همگی کانادایی‌الاصل هستند. بنابراین، دید و نگاهی به متن دارند و طوری می‌توانند امر ویراستاری را روی آن پیاده‌سازی کنند که متن به شکل دست‌نوشته‌ای از سوی فردی نیتیو درآید.
در این میان، ویراستاران و کارشناسان داخلی تز آنلاین هم نقش واسطه ارتباطی میان مشتری و ویراستار نیتیو را ایفا می‌کنند تا پروژه به سادگی و سرعت پیش برود و به نتیجه مطلوب برسد. خدمات ویراستاری تز آنلاین در هر سطحی دارای ضمانت هستند. مثلا همین ویرایش نیتیو هم با ارائه گواهی ویرایش نیتیو همراه است. یعنی بعد از اتمام پروژه، به شما گواهی نیتیو و مدرکی قابل‌استعلام از کار ویرایش شرکت کانادایی ارائه می‌شود تا امکان تحویل آن به ژورنال موردنظرتان هم باشد. همان‌طور که می‌دانید، نشریات بین‌المللی پذیرای گواهی‌های ویرایش داخلی نیستند و اگر می‌خواهید اعتمادشان را جلب کنید باید به دنبال گواهی ویرایش نیتیو باشید.
در هر حال، تز آنلاین با ارائه خدمات متنوع ویراستاری و ضمانت آنها در تلاش است تا شما را راضی نگه دارد و دوستانی باوفا برای مجموعه خود داشته باشد. دوستانی که همیشه برای پیش‌برد پروژه‌های ویرایش و ترجمه‌شان روی تز آنلاین حساب می‌کنند.
