بعنوان یک محقق جوان و تازه کار، وارد شدن به دنیای چاپ و انتشار مقالات علمی در مجلات و ژورنال‌ها می‌تواند یک کار پیچیده و غافلگیرکننده باشد.

برای اینکه مقاله علمی شما به چاپ برسد باید مراحل طولانی را طی کنید و کارهای زیادی انجام دهید که گاهی به یاد ماندن آن‌ها نیز دشوار است! علاوه بر اینها‌، روال چاپ مقاله در مجلات به نظر گیج کننده می‌رسد.

ما در این مطلب سعی می‌کنیم مراحل چاپ و انتشار یک مقاله علمی در ژورنال را پله به پله برایتان توضیح دهیم تا شما بهتر بفهمید مقاله علمی از چه مراحلی گذر خواهد کرد تا به مرحله تایید و چاپ برسد. البته اگر پیچ‌وخم‌های مسیر را بدانید دیگر دچار مشکل نخواهید شد. پس با ما همراه باشید.

روند چاپ و انتشار مقاله علمی در مجلات

اجازه بدهید که از ابتدای کار شروع کنیم و به شما بگوییم که وقتی مقاله می‌نویسید، چه مسیری مقابل چشم‌های‌تان خواهد بود.

شما باید با انواع مقالات آشنا باشید. مقالات از منظرهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. مثلا از نقطه‌نظر محلی که منتشر می‌شوند و ژورنالی که آنها را می‌پذیرد، دسته‌بندی‌هایی برای‌شان در نظر گرفته می‌شود. نوع دیگری از دسته‌بندی هم وجود دارد که به کمک آن، مقالات از نقطه‌نظر ساختاری و محتوای‌شان دسته‌بندی می‌شوند.

از مقالاتی که در دسته‌بندی اول جای می‌گیرند باید به مقالات isi، isc یا اسکوپوس اشاره کرد. از نوع دسته‌بندی دوم هم مقالاتی مانند مقالات مروری، پژوهشی و… را داریم. پس شما به عنوان یک محقق باید بدانید که می‌خواهید چه نوع مقاله‌ای را نگارش کنید. ضمن اینکه قواعد و اصول نگارش هر مقاله را یاد می‌گیرید باید به مراحل بعدی آن هم فکر کنید. یعنی آماده‌سازی مقالات برای ژورنال‌های داخلی و خارجی. در ادامه برای‌تان از آماده‌سازی و روند آن خواهیم گفت.

آماده‌سازی مقالات برای ارسال به مجلات داخلی و خارجی

برای اینکه مقاله‌تان را در ژورنالی بین‌المللی به چاپ برسانید یا آن را برای مجلات داخلی معتبر ارسال کنید باید با قواعد نگارش و ویرایش صحیح هم آشنا باشید.

اگر بنا دارید که مقاله‌تان را برای ژورنال‌های داخلی بفرستید باید از نظر رعایت ویراستاری کاملا به آن توجه کنید. یعنی لازم است، مقاله‌ای بنویسید که از سه منظر ویرایشی مشکلی در آن نیست:

• ویرایش فنی و ظاهری؛
• ویرایش دستوری و گرامری؛
• ویرایش محتوایی.

ویرایش فنی و ظاهری به معنای آن است که مقاله‌تان عاری از هرگونه اشتباه در علائم نگارشی باشد، بندها در آن به‌درستی قرار گرفته باشند، رسم‌الخط واژه‌ها درست باشد و مواردی از این دست.

ویرایش دستوری و گرامری هم به معنای این است که رعایت قواعد مختلف مانند ساختار جمله، استفاده از افعال درست و… در مقاله وجود داشته باشد.

ویرایش محتوایی هم یعنی متن با چنان قدرتی از نویسندگی و چیره‌دستی در نگارش تولید شده باشد که پیام و محتوایش کاملا برای مخاطب ملموس و درک‌کردنی باشد.

فرقی نمی‌کند که می‌خواهید مقاله‌ای به زبان فارسی بنویسید یا مقاله‌ای انگلیسی؛ در هر حال، باید این روند ویرایشی روی آن پیاده شود. اگر به ویراستاری مقالات تسلط ندارید، لازم است تا کار خود را به ویراستاری خبره بسپارید. ویرایش تخصصی نوعی از ویرایش است که در مجموعه تز آنلاین ارائه می‌شود. این موسسه با کمک کارشناسان خبره خود که هم زبان انگلیسی و فارسی را به‌خوبی می‌دانند و هم در رشته‌های تخصصی مختلف تحصیل کرده‌اند، مقالات را ویرایش می‌کند.

یکی دیگر از کارهای مهمی که در فرایند آماده‌سازی مقالات‌تان باید انجام بدهید، ترجمه مقالات است. ترجمه مقالات به انگلیسی هم کار ساده‌ای است. به شرط اینکه دانش و مهارت کافی در این زمینه داشته باشید. اگر هم دانش کافی نداشته باشید، جای نگرانی وجود ندارد. چون موسسه تز آنلاین در این بخش از کار هم می‌تواند در کنارتان بایستد و به کمک نیروهای خبره، مقاله‌تان را در حد یک نویسنده بومی، آماده ارسال به ژرونال‌های خارجی کند.

نکته‌ای اساسی را باید قبل از ارسال مقالات خود به ژورنال‌های داخلی و خارجی در نظر بگیرید. البته این مورد بیشتر درباره مجلات خارجی مفید است. اثری که به انگلیسی ترجمه کرده و ویرایش نموده‌اید باید عاری از سرقت ادبی باشد.

یعنی عامدانه یا به طور سهوی، هیچ‌گونه محتوایی از دیگران در متن‌تان موجود نباشد. سرقت ادبی مقوله بسیار مهمی در دنیای مقاله‌نویسی است و مصادیق زیادی دارد. یعنی حالات مختلفی برای آن تعریف می‌شود. حتی گاهی‌اوقات، نقل‌قول‌کردن و استفاده از محتوایی که قبلا خودتان در مقاله‌ای دیگر تولید کرده‌اید هم باعث می‌شود تا برچسب سرقت ادبی به شما بخورد.

برای همین باید مقاله‌تان را قبل از ارسال به ژورنال‌ها به کمک نرم‌افزارهایی مانند آی‌تنتیکیت (iThenticate) بررسی کنید. این نرم‌افزار و نمونه‌های مشابه‌اش به شما کمک می‌کنند تا متوجه شوید، کدام بخش‌های مقاله‌تان شبیه متن مقالات دیگری است که قبلا منتشر شده و در مجلاتی معتبر به چاپ رسید‌ه‌اند.

در این بخش از کار هم می‌توانید به طور مستقل به سراغ استفاده از نرم‌افزارها و سایت‌های بررسی سرقت ادبی بروید یا اینکه می‌توانید در فرایندی راحت‌تر، امن‌تر و کم‌هزینه‌تر روی موسساتی مانند تز آنلاین حساب کنید. در مسیر آماده‌سازی مقالات، علاوه بر چک‌کردن سرقت ادبی و ویرایش و ترجمه می‌توانید از کمک ویراستاران نیتیو هم بهره ببرید.

ویراستاران نیتیو، کسانی هستند که مقالات شما را به شکل دست‌نوشته‌ای از یک فرد انگلیسی‌زبان درمی‌آورند. اما چطور می‌توان به چنین افرادی دسترسی پیدا کرد؟ موسسه تز آنلاین با قراردادهایی که با موسسه‌ای خارجی در کشور کانادا دارد، از نیروهای ویراستار آنها برای پالایش متن مشتریان خود کمک می‌گیرد. ارائه گواهی ویرایش نیتیو هم که به مشتریان ارائه می‌شود، از سوی مجلات خارجی معتبر و قابل‌قبول است.

ارسال مقاله به مجلات مختلف

در این بخش از کار، قرار است که مقاله آماده‌شده از هر نظر برای نشریات مختلف ارسال شود. البته اجازه بدهید که این را هم به شما بگوییم که انتخاب مجلات چه مسیری دارد. یعنی قبل از آماده‌سازی نهایی هر مقاله، گام قبل‌تر آن، انتخاب مجله‌ای مناسب بوده است.

مجلات دارای موضوعات و اصطلاحا اسکوپ یا چشم‌اندازی خاص هستند. باید ببینید که مقاله‌ نوشته شده به دست شما، از نظر محتوایی و ساختاری به کدام مجله فعال در حوزه کاری‌تان بیشتر می‌خورد و برای آن مناسب است. بعد از اینکه مجله داخلی یا ژورنال خارجی مناسب را انتخاب کردید، باید قواعد و چارچوب‌های ظاهری مجله را هم روی مقاله آماده‌شده‌تان پیاده‌سازی کنید و اقدام به ارسال نمایید.

شیوه ارسال مقاله به مجلات معمولا به دو شکل است. یا باید مقاله را به نشانی خاصی از پست الکترونیکی مجله ارسال کنید یا آن را در بخشی از وبسایت مجله آپلود یا بارگذاری نمایید.

با ارسال یا اصطلاحا سابمیت (submit) به مجله موردنظرتان وارد فرایند داوری می‌شوید. باید در وبسایت مجلات نگاه کنید و ببینید که فرایند داوری مقالات در هر مجله چقدر است. بعضی از مجلات این مدت زمان را چند هفته و بعضی چند ماه اعلام می‌کنند. معمولا بازه‌ای زمانی از سوی مجلات مختلف برای فرایند داوری اعلام می‌شود. این بازه از چند هفته تا حتی یک سال هم متغیر است.

روند داوری مقالات در مجلات

شروع کار داوری مقالات به این صورت است که نویسنده، مقاله علمی خود را برای ژورنال ارسال می‌کند و بعد سردبیر مجله، مقاله علمی را بررسی می‌کند. در صورتیکه به نظرش مناسب چاپ باشد آن را برای بررسی منتقدان و مرورگران مجله ارسال می‌کند. در غیر این صورت مقاله رد می‌شود.

این سرانجام بسیار تلخی برای هر نویسنده است. اما نباید ناامید شوید. اگر مقاله‌تان از سوی مجله‌ای رد شد، آن را برای مجله‌ای دیگر ارسال کنید. دلایل متعددی برای ردشدن مقاله‌تان از سوی مجله وجود دارد. شاید چشم‌انداز یا همان اسکوپ مجله با موضوع مقاله‌تان هم‌خوانی نداشته است. شاید هم قواعد و فرمت آماده‌سازی مخصوص مجله در مقاله را رعایت نکرده‌اید. پس ناامید و ناراحت نشوید و سریع فکر نکنید که احتمالا مقاله‌تان از ارزش علمی پایینی برخوردار بوده است. البته این هم محتمل است.

گاهی‌اوقات، به ویژه در زمانی که تازه به دنیای مقاله‌نویسی وارد شده‌اید یا هنوز پژوهش‌هایتان چندان حرفه‌ای و تخصصی نشده است، امکان دارد که مجلات حرفه‌ای و بسیار معتبر اثرتان را پذیرش نکنند. در این مواقع، باید حواستان باشد که مقاله را برای نشریاتی ارسال کنید که اگرچه ارزش علمی دارند ولی از غول‌های بزرگ نشر در حوزه رشته علمی‌تان به حساب نمی‌آیند.

اگر هم مقاله‌تان از سوی سردبیر پذیرش شد و برای مرورگرها و منتقدان ارسال شد، روند دیگری در جریان خواهد بود که طی آن، مرورگرها و منتقدان، مقاله را با دقت بررسی می‌کنند و نظرات و پیشنهادات خود را به سردبیر مجله ارائه می‌دهند. سردبیر مجله، گزارش ارائه شده توسط منتقدان را بررسی می‌کند.

چند حالت محتمل است:

• مقاله بدون هیچ تغییری مورد قبول واقع شده است. (این حالت به ندرت رخ می‌دهد)؛
• مقاله نیاز به تغییر و ارسال مجدد دارد. (تغییرات عمده و زیاد)؛ به این حالت میجر ریوایز گفته می‌شود.
• مقاله نیاز به تغییر و ارسال مجدد دارد.(تغییرات کوچک و جزیی)؛ به این حالت ماینور ریوایز گفته می‌شود.

سردبیر مجله گزارش و پیشنهادات منتقدان را برای نویسنده ارسال می‌کند و از او می‌خواهد تغییرات درخواست شده را انجام دهد. نویسنده می‌بایست مقاله را بازخوانی کرده و تغییرات درخواست شده را اعمال کند و دوباره مقاله را برای سردبیر مجله ارسال کند.

در این مرحله، تلاش‌تان را به کار بگیرید تا داوران و مرورگران را متقاعد کنید. شاید درخواستی که از شما دارند، بسیار ساده و مرتبط با جداول و مسائلی از این دست باشد. یعنی با اصلاح‌کردن چند مورد ساده، خواسته‌شان انجام شود. اما گاهی هم درخواست‌هایی بزرگ دارند و باید به پرسش‌های‌شان پاسخ بدهید و نقطه‌ای گنگ را درباره یکی از بخش‌های مفهومی کار شرح بدهید. در این صورت هم با فروتنی و با زبانی واضح، سعی کنید که نقاط گنگ را بشکافید و برای آنها همه چیز را توضیح بدهید.

داشتن نگاهی فروتنانه و دورماندن از عصبانیت هم در این بخش از کار لازم است. به ویژه زمانی که ایرادات و اشکالاتی بی‌اساس از کارتان گرفته می‌شود. این را به خاطر بسپارید، که امکان دارد، ایراداتی به متن‌تان وارد شده باشد که چندان مهم نیستند و پایه منطقی ندارند. در هر حال، شما برای عبور از سد منتقدان و مرورگران باید آنها را توجیه کنید. پس سعی‌تان را به کار بگیرید.

بعد از این مرحله هم سردبیر مجله با مرور دوباره مقاله تصمیم نهایی را می‌گیرد:

• مقاله هنوز مناسب چاپ در مجله نیست که در این صورت رد می‌شود.
• مقاله مناسب چاپ در مجله است. در این صورت دوباره برای بررسی و چک شدن به دست منتقدان سپرده می‌شود. در این مرحله نوبت منتقدان است تا تصمیم نهایی را اتخاذ کنند. در اغلب موارد در این مرحله مقاله برای چاپ در مجله مورد تایید قرار می‌گیرد.

مروری بر خدمات تز آنلاین برای ارسال مقالات به ژورنال‌ها

بار دیگر لازم است تا نکاتی را درباره حضور تز آنلاین برای آماده‌سازی مقالات عنوان کنیم.

تز آنلاین خدمات متنوعی در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهد. اگر شما نتوانید مقاله‌ فارسی‌تان را روان و درست و براساس اصول ویرایشی بنویسید، قطعا محتوای درجه یک آن هم به چشم نخواهد آمد. ضمن اینکه گاهی حتی با وجود اینکه محتوا چندان عالی و درجه یک نیست، باز هم رعایت دقیق اصول نگارش و نوشتن با کلامی بی‌اشتباه و قوی می‌تواند شانس پذیرش را بالا ببرد. اینجاست که تز آنلاین در کنارتان قرار می‌گیرد تا به کمک ویراستاران خبره‌اش، شما را در مسیر پذیرش مقاله‌تان یاری دهد.

اگر هم قصد نگارش مقاله‌ای برای ژورنالی خارجی داشته باشید، باز هم در روندهای مختلف کار در کنارتان خواهد بود. چون هم مترجمان خبره‌ای دارد و هم خدماتی ارائه می‌کند که موسسات هم‌تایش معمولا از آنها بی‌بهره‌اند.

مثلا ارائه خدمات ویرایش تخصصی یعنی اینکه شما ویرایش مقاله انگلیسی‌تان را به دست ویراستاری می‌سپارید که هم‌رشته شماست. او هم انگلیسی می‌داند و هم قواعد ویرایشی فارسی و انگلیسی را. از همین رو به مقاله‌تان کمک می‌کند تا به حالت استاندارد برسد.

علاوه بر ویراستاران تخصصی، ویراستاران کانادایی هم که گفته شد، می‌توانند مقالات‌تان را به شکلی نیتیو درآورند. وجود مترجمان خبره داخلی برای واسطه‌شدن میان شما و ویراستاران کانادایی هم از مزایایی است که تز آنلاین دارد و می‌تواند تجربه نگارش مقاله انگلیسی را برایتان تسهیل کند.

به عبارت دقیق‌تر، هر آنچه را که در مسیر پذیرش مقالات خود نیاز دارید، تز آنلاین با نیازسنجی بازار در اختیارتان قرار می‌دهد. اگر هم مقالات‌تان نیاز به اصلاح و ویرایش در فرایند داوری داشته باشند، تیم تز آنلاین بدون دریافت هزینه مجدد، تمامی آنها را رفع خواهد کرد و انجام می‌دهد.

در واقع، این مجموعه، نوعی ضمانت مادام العمر در نظر می‌گیرد که طی آن، به طور نامحدود، هر اشکال احتمالی از پروژه‌هایی که برای مشتریان انجام داده است، بدون دریافت هزینه مجدد، ویرایش یا بازنگری می‌شود.